Oksitosin hipotalamusta üretilen ve kan dolaşımımıza salınan bir hormondur. Oksitosin norotransmitter görevi gören bir hormondur ve birçok önemli işlevi vardır. Sosyal bağlar kurmamıza yardımcı olduğu, ruh halimizi iyileştirdiği ve cinsel uyarılma gibi durumlarda salgılandığı için kendisine halk arasında “aşk hormonu” denir.
Oksitosinin Faydaları Nelerdir ?
Oksitosin uzun zamandan beri araştırılan bir hormondur. Dolayısı ile bu hormonun neler yapabildiği hakkında geniş bir literatür bilgisine sahibiz.
1) Sosyal Etkileşim
Oksitosin genel olarak güveni ve cömertliği artırır. İnsanlar ile daha rahat iletişim kurabilmemiz sağlar.
Cinsel partneriniz ile bağlılığınızı artırır ve sadakat duygumuzu geliştirir. Beynimizde olumlu anıları saklayabilmek için daha fazla yer açar. Ayrıca görsel hafızamızı (yüz tanıma gibi) geliştirebilir.
- Yapılan bir çalışmada 40 IU Oksitosin uygulamasının Ultimatom oyununda cömertliği %80 oranında artırdığı bulunmuş. [ 9 ] – Ultimatom, genellikle psikologların insanların duygularını analiz etmek için kullandığı bir oyundur. Oyunda 1. oyuncuya belirli miktarda para verilir ve bu parayı ikinci oyuncu ile paylaşması istenir. Sonrasında 2. oyuncuya teklif götürülür ve 2. oyuncu bu teklifi kabul ederse para iki oyuncu arasında paylaştırılır, lakin 2. oyuncu teklifi reddederse bu durumda 2 oyuncu da hiç para alamazlar.
- Oksitosin endişe ve korku gibi duyguları azaltan bir hormondur. Araştırmacılar bu yüzden otizm, şizofreni ve Anoreksiya hastalıklarda hastalara intranazal oksitosin vermeyi bir tedavi seçeneği olarak araştırmaktadırlar. [ 7 ]
- Oksitosin genel olarak güven duygularını artırır ve sosyal kaygıda azalma sağlar. [ 4 ]
- Oksitosin romatik çekiciliği ve çiftlerin birbirine bağlanmasını artırır. Tek eşli ilişkilerde sadakat duygusunu artırır. [ 6 ]
- Başka bir çalışma Oksitosinin insanlarda göz göze teması artırdığını bulmuş. [ 10 ] – Bu benim gibi otistik insanların neden göz teması kurmaktan çekindiklerini kısmen açıklıyor.
- Başka bir araştırma oksitosin takviyesinin kıskançlığı ve başka insanların talihsizliklerinden duyulan hazzı artırdığını bulmuş. [ 8 ]
İlginç bir şekilde oksitosin hafızamızda daha fazla olumlu olay tutmamız ile ilişkili olabilir. Oksitosinin insanlarda yüzlerin kodlanması ve tanınması üzerindeki etkilerini inceleyen bir çalışmada oksitosin tedavisi alanların mutlu yüzleri hatırlama oranlarının daha yüksek olduğu gözlemlenmiş. [ 5 ]
2) Cinsel Sağlık
Oksitosin’in erkek ve kadın üreme sistemi üzerinde oldukça önemli rolleri vardır. Bazı araştırmalar kandaki düşük oksitosin seviyelerini çeşitli cinsel işlev bozuklukları ile ilişkilendirmektedir. Ama sonuçlar çelişkilidir. [ 11 , 12 , 13 ]
Başka bir çalışmada oksitosin takviyesinin insanlarda bazı cinsel parametreler üzerindeki ektilerini ölçmeyi amaçladı. Ve çalışmanın sonucunda insel dürtüyü, uyarılmayı, penis ereksiyonunu veya vajinal kayganlık üzerinde hiç bir etkisinin olmadığı sonucuna varıldı. [ 14 ]
Lakin araştırmacılar oksitosin verdikleri insanların hem orgazm yoğunluğunda hemde cinsel doyumda iyileşme sergilediklerini gözlemlediler.
Bu araştırma bana ister istemez Hürrem Sultanı hatırlattı. Bildiğim kadarı ile kendisi genellikle Lavanta yağı kullanırmış.
Lavanta yağı oksitosini artırır. (Aşağıda oksitosini artıran diğer yöntemlerin detaylı bir listesi var)
3) Enflamasyon
Araştırmacılar oksitosinin özellikle nöro-inflamasyona karşı koruyucu özelliklere sahip olduğunu dolayısı ile beyindeki nöronları hasardan koruduğuna inanıyor. Hayvan çalışmaları bu bilgileri doğrulamaktadır. [ 15 ]
Bununla birlikte Oksitosinin anti-inflamatuar etkileri bununla da sınırlı değildir.
2013 yılında yapılan bir araştırma farelere verilen Lactobacilius Reuteri adlı bakterinin oksitosinin üretimini artırması yolu ile düzenleyici T hücrelerini artırarak yara iyileşmesini hızlandırabileceğini buldu. [ 16 ]
Ayrıca çalışmalar oksitosinin’in hem in vitro hemde in vivo olarak TNF-alfa seviyelerini aşağı çekebileceğini gösteriyor. [ 17 ]
Oksitosinin insülin duyarlılığını artırabileceğini uzun zamandan beri biliyoruz. [ 18 ]
Sonuç olarak inflamatuar durumlarda oksitosin tedavisine dair güçlü düşünceler vardır lakin insan çalışmaları eksiktir.
4) Grupçuluk (Belki de Irkçılık)
Oksitosinın davranışlarımız üzerindeki etkisi gerçekten çok büyüktür.
Oksitosin mevcut sosyal bağlarımızı güçlendirir ama yabancılar ile olan ilişkilerimizi iyileştirmez. Bu yüzden Oksitosin sizi yabancı insanlara karşı daha anti-sosyal yapabilir. [ 19 ]
Bunu şu şekilde düşünün eğer eşinize olan bağlığınız artarsa diğer kadınlara daha az ilgi duyarsınız. Veya bir arkadaşınızı çok severseniz sürekli onunla vakit geçirmek isterseniz ve diğer insanları yabancı olarak görmeye başlarsınız.
Yani Oksitosin, benzer özelliklere sahip bireylere karşı olumlu tutumları artırabilir ve bu bireyler daha sonra “grup içi” üyeler olurlarken, farklı bireyler “grup dışı” üyeler olarak sınıflandırılır. [ 20 ]
Yapılan araştırmalar yukarıdaki metni çok iyi bir şekilde kanıtlıyor.
Örnek bir çalışmada, insanlar iki gruba bölünmüş ve bir gruba oksitosin verilirken diğerine plasebo verilmiş. Araştırmanın sonucunda oksitosin alan insanların kendi grupları lehine daha fazla yalan söyledikleri gözlemlenmiş. [ 21 ]
Daha da ilginç bir araştırma, insanlara oksitosin verildiğinde insanların grup içi ideallere uyum sağlayabilmek için kendi öznel fikirlerini değiştirdikleri bulunmuş. [ 22 ]
Hollanda’da yapılan bir araştırma, oksitosinin kendi uluslarına yönelik grup içi kayırmacılığı artırdığını, diğer etnik kökenlerden üyelerin ve yabancıların kabulünü azalttığını gösterdi. [ 23 ] – Bunu okuyun
Dolayısı ile yüksek oksitosin seviyeleri etnosentrik davranışları teşvik ederek ırkçı düşüncelerin gelişmesine sebep olabilir.
İşlevsiz Oksitosin İle İlişkili Hastalıklar
Aşağıdaki hastalıklarda düşük oksitosin seviyelerinin yanı sıra beyindeki oksitosin reseptörleri ile ilgilide sorunlar vardır. Bu yüzden bu hastalıklara sahip insanlar oksitosin seviyeleri normal olsa bile yeteri kadar fayda göremeyebilirler.
- Otizm [ 24 ]
- Şizofreni [ 25 ]
- Sınırda Kişilik Bozukluğu [ 26 , 27 , 28 ]
- Prader-Willi sendromu [ 20 ]
Otizm Ve Oksitosin
Bilimsel çalışmalar Otizm’li birok hastada düşük okstosin seviyeleri olduğunu göstermektedir [ 66 ] . Araştırmacılar otistik çocuklara oksitosin verdiğinde ise genellikle olumlu olmak ile birlikte karmaşık sonuçlar alınmaktadır. [ 67 , 68 ]
Bunun muhtemel sebebi otistik çocukların beyinlerindeki oksitosin reseptörlerinin etkinliğinin azalmasından kaynaklanmaktadır. [ 24 ]
Dolayısı ile otistik çocuklardaki oksitosin seviyesi normal bile olsa bu insanlar oksitosini yeteri kadar verimli kullanamayabilir.
Oksitosin ve otizm hakkında yapılan araştırmaların büyük bölümünde buna dikkat edilmediğini görüyorum. Bu konu hakkında dahi ileri düzey ve genetik bilgileri de kapsayan çalışmalara ihtiyacımız var.
Oksitosin Nasıl Artırılır ?
Kendinizde Oksitosin eksikliği olduğunu düşünüyorsanız bunu doktorunuzla konuşmalısınız. Doktorunuz sizdeki Oksitosin seviyelerini test etmeli ve eğer düşük seviyelere sahipseniz neden düşük seviyelere sahip olduğunuzu araştırmalı ve sizdeki kök sebepleri bulup tedavi etmelidir. İhtiyaç duyarsanız aşağıdaki bilgileri doktorunuzla tartışabilirsiniz.
Araştırmacılar aşağıdaki tamamlayıcı yöntemlerin oksitosin düzeylerini artırabildiğini buldu.
En İyi Yöntemler
- Seks yapmak [ 29 ]
- Orgazm olmak [ 30 , 31 ]
- Göğüs/meme bölgesinin okşanması (sadece kadınlarda) veya emzirme [ 32 ]
- Masaj [ 33 ]
- Yoga [ 68 ]
- Sarılmak [ 67 ]
- Olumlu Sosyal Karşılaşmalar / İyilik Yapmak [ 34 ]
- Rahatlatıcı Müzik Dinlemek [ 35 ]
- Evcil Hayvanlar [ 66 ]
Takviyeler
- Melatonin oksitosine duyarlılığı artırabilir [ 53 , 54 ]
- Yasemin [ 50 , 51 ]
- Lavanta [ 51 ]
- Roma Papatyası [ 51 ]
- Adaçayı [ 51 ]
- Hint sandal ağacı [ 51 ]
- L Reuteri adlı probiyotiğin farelerde oksitosini artırdığı bulundu. İnsanlar üzerindeki etkisini henüz bilmiyoruz [ 61 ].
- Kafein [ 55 ] – farelerde beyindeki oksitosin seviyelerini artırdı. Ama insanlar üzerindeki etkisini henüz bilmiyoruz.
- Taurin [ 63 ] – Şaşırtıcı bir şekilde oksitosin seviyelerini artırdığı bulundu. Taurin seviyeleri aynı zamanda otistik çocuklarda eksiktir.
Oksitosinin Düşmanı “BPA“
BPA genellikle plastik ürünlerde kullanılan ve insan vücudu için oldukça zararlı bir maddedir. İnsülin direnci, kanser ve iltihaplanma gibi birçok hastalıktan sorumludur. Ama görünen o ki bu maddenin zararları nesilden nesile devam edebiliyor.
Fareler üzerinde yapılan bir çalışmada ortalama insanlar ile benzer düzeyde BPA’ya maruz kalan farelerin oksitosin ve vazopressin için daha düşük gen transkript seviyelerine sahip yavrular ürettiği gözlemlendi. [ 65 ]
Korkunç olan kısım şu ki “bu etki deney hayvanlarının 4. nesline kadar devam etti”.
Henüz insanlarda böyle bir şey olup olmadığını bilmiyoruz, lakin eğer ki böyle bir durum söz konusu ise o çocuklara gerçekten yazık.
